Các định nghĩa quan trọng
- Đột biến: Đột biến là một biến đổi trong bộ gen của vi-rút (mã di truyền). Đột biến xảy ra thường xuyên nhưng đôi khi thay đổi đặc tính của vi-rút.
- Dòng: Dòng là một nhóm các vi-rút có mối liên hệ chặt chẽ với một dạng sơ khai chung. SARS-CoV-2 có nhiều dòng; tất cả đều gây bệnh COVID-19.
- Biến thể: Biến thể là một bộ gen vi-rút (mã di truyền) có thể chứa một hoặc nhiều đột biến. Trong một số trường hợp, một nhóm các biến thể có thay đổi gen tương tự như một dòng hoặc nhóm các dòng, có thể được chỉ định bởi các tổ chức y tế công như biến thể đáng lo ngại (VOC) hoặc biến thể đáng quan tâm (VOI) do các thuộc tính và đặc tính chung có thể đỏi hỏi phải có hành động từ góc độ y tế công.
- Giải mã chuỗi gen: Các nhà khoa học sử dụng một quá trình được gọi là giải mã chuỗi gen để giải mã vật chất di truyền được tìm thấy trong một sinh vật hoặc vi rút. Giải mã chuỗi gen từ các mẫu xét nghiệm có thể được so sánh để giúp các nhà khoa học theo dõi sự lây lan của vi rút, cách nó thay đổi và những thay đổi đó có thể ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng như thế nào.
- Giám sát bộ gen: Người ta có thể theo dõi vi-rút bằng cách sử dụng dữ liệu trình tự bộ gen do CDC và các đối tác của CDC thu thập. Giám sát hiệu quả không yêu cầu giải mã trình tự của một mẫu xét nghiệm từ mọi ca bệnh COVID-19. Thay vào đó, các nhà khoa học dựa vào việc thu thập đủ dữ liệu trình tự từ các quần thể đại diện để phát hiện các biến thể mới và theo dõi xu hướng trong các biến thể đang lưu hành.
Tất cả các vi rút đều thay đổi (hoặc đột biến) khi chúng tái tạo và lây lan trong một quần thể. Vi rút có RNA làm vật chất di truyền, chẳng hạn như SARS-CoV-2 (vi-rút gây ra COVID-19) và cúm, biến đổi nhanh hơn nhiều so với vi rút có ADN. Mỗi khi SARS-CoV-2 tái tạo, vi-rút sẽ có cơ hội thay đổi. Nhiều đột biến không tác động đến khả năng lây lan của vi-rút hoặc gây ra bệnh vì chúng không thay đổi các protein chính liên quan tới việc nhiễm bệnh và lây truyền.
Khi một trong những thay đổi này ảnh hưởng đến khả năng lây lan hoặc gây bệnh của vi-rút, có thể có lợi thế cạnh tranh so với các dòng khác của SARS-CoV-2. Theo thời gian, một số dòng với những ưu điểm này trở nên phổ biến hơn và lưu truyền trong một quần thể. Khi một dòng hoặc một nhóm dòng có các đặc điểm ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng, CDC có thể phân loại chúng là “biến thể đáng quan tâm” hoặc “biến thể đáng lo ngại”.
Bạn đang xem: Vật chất di truyền là gì
Đọc thêm: Hướng dẫn, thủ thuật về Wiki – Thuật ngữ | Hỏi gì?
Để biết thêm thông tin về cách vi-rút thay đổi theo thời gian, hãy truy cập Tìm hiểu các biến thể.
Các nhà khoa học làm cách nào để theo dõi các biến thể SARS-CoV-2?
Các nhà khoa học sử dụng giải mã trình tự bộ gen để xác định biến thể SARS-CoV-2 nào đang có trong mẫu xét nghiệm. Các nhà khoa học đang liên tục tích lũy các trình tự gen và phân tích những điểm tương đồng và khác biệt giữa các trình tự gen này trong một quá trình được gọi là giám sát bộ gen. Thông qua giám sát bộ gen, các nhà khoa học theo dõi sự lây lan của các biến thể, theo dõi những thay đổi đối với mã gen của các biến thể SARS-CoV-2. Nói chung, thông tin này được dùng để hiểu rõ hơn về cách các biến thể có thể tác động tới y tế công.
Khi CDC và các đối tác y tế cộng đồng giải mã trình tự thêm nhiều bộ gen SARS-CoV-2, chúng tôi nâng cao hiểu biết của mình về biến thể nào đang lưu hành ở Hoa Kỳ, các biến thể xuất hiện nhanh như thế nào và biến thể nào quan trọng nhất để mô tả đặc tính và giám sát.
Dữ liệu để giám sát bộ gen đến từ đâu?
Đọc thêm: Horeca là gì? Vai trò của Horeca trong kinh doanh khách sạn
Các nhà khoa học sử dụng một quy trình được gọi là giải mã trình tự bộ gen để xác định các biến thể của SARS-CoV-2. Các nhà khoa học sắp xếp trình tự gen các mẫu xét nghiệm vi-rút thu thập được từ một phần những người có kết quả xét nghiệm dương tính với COVID-19. Sau khi một xét nghiệm được xác định là dương tính, cần có thêm thời gian để chuẩn bị và giải mã trình tự gen mẫu vi-rút, sau đó phân tích dữ liệu trình tự gen. Quá trình này có thể mất vài ngày cho tới vài tuần.
Tại sao việc giải mã trình tự bộ gen lại quan trọng?
Việc giải mã trình tự này có các thông tin có giá trị mà các nhà khoa học sử dụng để:
- Mô tả đặc tính của vi-rút
- Ước tính tỷ lệ phổ biến của một biến thể cụ thể trong một quần thể dân số
- Đánh giá mức độ hiệu quả của phương pháp điều trị y khoa, chẳng hạn như kháng thể đơn dòng, chống lại các biến thể
- Điều tra tình trạng lây lan của vi-rút trong các đợt bùng phát
Giải mã trình tự bộ gen hoạt động như thế nào?
Việc giải mã trình tự bộ gen không chỉ bao gồm việc xét nghiệm đối với SARS-CoV-2 mà còn cho phép các nhà khoa học phân loại vi-rút như một biến thể cụ thể và xác định dòng của nó. Giám sát bộ gen là một thành phần quan trọng của các nỗ lực y tế cộng đồng trong suốt thời gian diễn ra đại dịch COVID-19. Đọc thêm về quá trình giải mã trình tự bộ gen.
Đang hot: Thay bột năng bằng bột gì